Σύσταση Οικομουσείου

Θεσσαλονίκη- Ρέθυμνο Οκτώβριος 2008

Το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης
«Σύσταση Οικομουσείου Αγροτικής Ζωής Ορεινής Ρεθύμνης
«ΚΟΥΡΗΤΙΑ ΟΔΟΣ»
Παρουσιάσθηκε στα τέλη Οκτωβρίου 2008, με ένα πολυεπίπεδο – πολυμορφικό γεγονός, που περιλάμβανε ένα διήμερο επιστημονικό συνέδριο, τέσσερα πολιτιστικά εργαστήρια και δύο θεματικές διαδρομές: στο Μελιδόνι – το Συνέδριο – στην Ελεύθερνα, τη Βισταγή και τις Μαργαρίτες, – τα πολιτιστικά εργαστήρια – στην ανασκαφή της Νεκρόπολης της Ελεύθερνας, στο Αρκάδι, στο Μινωικό Ανάκτορο στο Μοναστηράκι & στις βυζαντινές εκκλησίες του Αμαρίου –οι θεματικές διαδρομές.

Ήταν μια μεγάλη διοργάνωση, που στόχο είχε να παρουσιάσει τις πιλοτικές δράσεις που υλοποιήθηκαν με το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα INTERREG ΙΙΙ: Ελλάδα – Κύπρος και τα ιδιαίτερα πολιτιστικά γεγονότα που αναδείχτηκαν στη διάρκεια των δυο χρόνων του προγράμματος, όχι μόνο στην περιοχή του ΟΙΚΟΜΟΥΣΕΙΟΥ τον Ψηλορείτη και την Κύπρο, αλλά στην ευρύτερη περιοχή του Ρεθύμνου, σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας – Θεσσαλονίκη, Αθήνα, Σπάρτη- στην Ευρώπη -Χαιδελβέργη, Βρυξέλες, ν. Ιταλία, Σαρδηνία- στην εγγύς Ανατολή -Ίμβρο, Τσανάκαλε, Ιορδανία, Εμιράτα- και της Άπω Ανατολής- Ιαπωνία.
Είναι ακόμα οι εκπαιδευτικές δράσεις που πραγματοποιήθηκαν με τη συμμετοχή χιλιάδων μαθητών, σπουδαστών και ειδικών ομάδων, τόσο στην έδρα του ΟΙΚΟΜΟΥΣΕΙΟΥ, το ιστορικό «ΣΠΙΤΙ ΤΩΝ ΚΟΥΡΗΤΩΝ» στα Τζανακιανά Μαργαριτών, όσο και στα μονοπάτια, τους οικισμούς, τους αρχαιολογικούς χώρους του ΟΙΚΟΜΟΥΣΕΙΟΥ, που καταδεικνύουν την μεγάλη κινητικότητα πολιτισμού που σημάδεψε την περιοχή με την ίδρυση του Οικομουσείου .

Στις 29& 30 Οκτωβρίου 2008, στην «ΑΠΟΘΗΚΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ» στο Μελιδόνι του Δήμου Γεροποτάμου παρουσιάσθηκαν τα έργα των πέντε εταίρων του προγράμματος, που περιλάμβαναν συντήρηση και αποκατάσταση παραδοσιακών κτηρίων για τη δημιουργία Πολιτιστικών Σταθμών του ΟΙΚΟΜΟΥΣΕΙΟΥ στο Μελιδόνι και το Μοναστηράκι, ανάδειξη και επέκταση ανασκαφών των αρχαιολογικών χώρων Ελεύθερνας και Μοναστηρακίου στην Κρήτη και στο Κούριο της Κύπρου, ανάδειξη φυσικών διαδρομών και σπηλαίων στο Δήμο Συβρίτου.
Υπεύθυνοι υλοποίησης των δράσεων υπό την αιγίδα του Δήμου Γεροποτάμου ήταν ο καθηγητής αρχαιολογίας Παν/μίου Κρήτης Νικ. Σταμπολίδης, η καθηγήτρια αρχαιολογίας Αθ. Κάντα, η Δρ. αρχαιολόγος Ελ. Προκοπίου, ο Δ/ντής Τμήματος Αρχαιοτήτων της Κύπρου Παύλος Φλουρέντζος, οι μηχανικοί της ΤΥΔΚ Ρεθύμνου Π. Τζανακάκη & Γ. Κυριακάκης, ο κοινωνιολόγος Αριστ. Κουτάκης. Ομιλητές στη δεύτερη συνεδρία του διημέρου ήταν η Μουσειολόγος Γεωργία Κακούρου Χρόνη, ο αρχαιολόγος Ιωάννης Βολανάκης, ο αρχιτέκτονας καθηγητής JUST Mazin Al Nablushi, ο αρχιτέκτονας Πρόεδρος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Ιορδανίας Kamal Habash, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Τσανάκαλε στην Ιμβρο Ridvan Rytseven, ο αρχιτέκτονας Πρόεδρος της InFlorina Κων Γώγος, η αρχιτέκτων εκπρόσωπος του ΙCOMOS για τον Πολιτιστικό Τουρισμό Ιωάννα Μήτσου και πολλοί άλλοι.

Συντονίστριες του όλου προγράμματος και οργανώτριες του Συνεδρίου και των παράπλευρων πολιτιστικών Δράσεων, η Βιβιάννα Μεταλληνού, αρχιτέκτων -ιστορικός Περιβάλλοντος και η Αναστασία Φρυγανάκη, φιλόλογος- εκπαιδευτικός. Διηύθυναν με αμεσότητα και ευστροφία τις εργασίες της συνάντησης, εμψύχωναν τους συντελεστές των εκδηλώσεων, εξηγούσαν και ανέλυαν στους συμμετέχοντες τη φιλοσοφία του ΟΙΚΟΜΟΥΣΕΙΟΥ.
Οι Παράπλευρες Πολιτιστικές Εκδηλώσεις του συνεδρίου, απόλυτα ενταγμένες στη διδασκαλία και τους στόχους του ΟΙΚΟΜΟΥΣΕΙΟΥ με τη βιωματική- διαδραστική μέθοδο, έφεραν τους ομιλητές και τους συνέδρους σε μια ιδιαίτερη επαφή με τους κατοίκους και την πολιτιστική κληρονομιά τους, στους τόπους τους, στα μνημεία, τους τόπους δουλειάς, στους χορούς και στα τραγούδια.

Διοργανώθηκαν δυο κεντρικές εκδηλώσεις του συνεδρίου: Η μία στην Ελεύθερνα σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό Σύλλογο Ελεύθερνας και εμψυχωτή τον Πρόεδρο της Ανδρέα Τζανιδάκη, ιδρυτικό μέλος του Οικομουσείου και η άλλη στη Βισταγή, με την ευθύνη του τοπικού Πολιτιστικού Συλλόγου και του Δημοτικού Συμβούλου Συβρίτου Θανάση Χριστοδουλάκη, μέλους του Δ.Σ. του ΟΙΚΟΜΟΥΣΕΙΟΥ.
Ήταν πραγματικές γιορτές με παραδοσιακά φαγητά, μουσική, χορό και τραγούδια και κυρίως με την αθρόα συμμετοχή και εθελοντική προσφορά των κατοίκων τους.
Η συμμετοχή των προσκεκλημένων του συνεδρίου, που ήρθαν από άλλες πόλεις της Ελλάδας όπως Σπάρτη, Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Ιωάννινα, Φλώρινα, Ηράκλειο, Χανιά και με επίσημες αποστολές από Κύπρο, Ιορδανία, Τουρκία, αλλά κυρίως των κατοίκων των χωριών, οι οποίοι δεν παρακολούθησαν μεν την επιστημονική συνάντηση στο Μελιδόνι, παραβρέθηκαν όμως κατά δεκάδες στην διαδρομή της Κουρητίας Οδού και στους χώρους των συναντήσεων και συζητήσεων στα πολιτιστικά εργαστήρια, έδωσε την ευκαιρία να διατυπωθούν προβληματισμοί, απορίες, ερωτηματικά και προτάσεις αναφορικά με μια κοινή πορεία όλων για την πολιτιστική, εκπαιδευτική και πνευματική ανάδειξη της ευρύτερης περιοχής.
Διαμέσου της βιωματικής διαντίδρασης και της προσέγγισης της καθημερινής ζωής και των παραγωγικών και αγροτικών δραστηριοτήτων, επιτεύχθηκε ο βασικός στόχος της ΚΟΥΡΗΤΙΑΣ ΟΔΟΥ και τέθηκαν νέοι εξίσου δυναμικοί και ελπιδοφόροι προορισμοί για την ανάπτυξη και εξέλιξη της περιοχής στη συνέχεια του Οικομουσείου.

Εισήγηση Α. Φρυγανάκη – A. Fryganaki’s presentation of the Ecomuseum » Koyritia Odos»

ECOMUSEUM OF RURAL LIFE
OF MOUNTAINOUS RETHYMNO
“KOURΙTIA ODOS”

ANASTASIA FRYGANAKI
Classical Philosopher

CULTURAL DEVELOPMENT THROUGH EXPERIENTIAL INTERACTION

Margarites
– The village Margarites belongs to the Municipality of Geropotamos. The etymology of the word Geropotamos in ancient Greek means specifically “Holly River”. This “Holly River” starts from the mountain Psiloritis where the holly place of “Idaion Andron” has its historical origins into the ancient Greek mythology, because it’s the cave where god Zeus was born. In addition to this, river Geropotamos makes his proud path through the mountains of the Talaious Hermes. These mountains used to be the worship point of Talaious Hermes, the ancient god that escort the souls to the other world and pours its water into the Cretan Sea

– When one visits Margarites is able to experience the whole history of the village from the late Byzantine years all the way until today. You will find stone built farmer’s houses consisting of one single room with the fireplace as sole decoration. The house gave shelter to both family and livestock during difficult times. Venetian villas are fortified with chiseled exterior walls: the gentry’s mansions are equipped with loopholes and hidden coats of arms.

– The village of Margarites is architecturally and spiritually connected with its churches, located both inside and outside the village. One of the most important with specific historical significance is the Monastery of Christ the Redeemer (Sotiras Christos) – Saint Gedeon on the eastern side of the village.

– There is a variety of wealth considering the Minoan Tombs in Margarites. The late Minoan Tomb, dating from 1350 B.C., is one of the most important monuments in Margarites village, as well as the whole prefecture of Rethymno. The Tomb is situated on the Northwestern side of the village, east of the crossroads to Orthes village.

Natural Enviroment
– The Natural environment is one major chapter for the beneficial development of the village. People have learned to co exist with the environment all these centuries in perfect balance. One of the biggest natural contributes is the sensual, historical, cultural and environmental path of Senses, which connect Margarites village with Eleutherna. This path could be referred as the path of Senses as it is full of aromas from endemic therapy herbs, such as oregano, sage, wild grass, healing herbs and rare flowers. Trekking along Minoan passages, under the shade of ancient olives trees, visitors first encounter recent monuments, such as alleys, factories, watermills, traditional settlements built by local builders, dating to the late Classical Period, built using corbelling system.

– Τhe village of Margarites had been always blessed with fertile land. When peace ruled the area, the Cretan Renaissance began and gave birth to great cultural achievements and prosperity. The travelers Pockeque (1779) and Savary (1778) mention the village of Margarites pointing out the natural beauty as well as the ceramics, which “ressemble the Minoan urms”. Traditional art, stone, wood, iron, soil have been first materials that the village craftmen worked with produsing amazing artifacts. Pottery had been and continues to be the predominant craft in the village, making Margarites one of the important centers for ceramics in Greece. Traditional and modern techniques co – exists in perfect harmonyin the 16 pottery workshops where the potters also display their variable creations. You can watch veterans potters working on the foot operated wheels and fire their vessels in wood as well as young potters using electric potter wheels and kilns.

Kouriton House
– Kouriton House is located in Janakiana , in municipality Geropotamos that is 25 Km away from Rethymno and in very low proximity from the village Margarites (about 100 metres). Janakiana had and continues to have great historical and natural importance. The House of Kouriton is about a traditional stone built rural mansion made by taking under consideration the ancient traditional and specific architectural way. Inside the house there is a traditional oven house, hay-loft, a store house for old jars and wine –press. The house was built in 1750 according to the post Byzantine Cretan house that has it’s roots in the prehistoric type of the Minoan Palace. The main entrance leads into the oven house and the ground floor, where we can find very old jars that used to keep the fruits, the olive oil and the wine. Also there is the sitting room and many quest rooms with fireplaces in order to keep them warm. The interior ladder and the external stone built lead into the upstairs area. One can describe the house plain but there are details that make it magnificent, like the windows and the doors in the row, the clayey chimneys. In the yard there are the old Cretan benches under the wine-arbour, the apricot tree and the olive trees. The completely renovated. After the amazing and fascinating procedure for the renovation of the house, that lasted 2 years, one can characterizes it as a historical monument that symbolizes the folklore and the Cretan civilization and now it is destined for a traditional tourist accommodation. As a particular interesting sample of the rural residence it is necessary to be observed in order to understand the development of the architecture in the region. For this reason it was decided by the central council of contemporary monuments to be qualified as a historical maintained building.

Kourites-Ecomuseum
Kourites, protectors of Zeus, inhabited the cave Ideon Andron on top of the highest mountain of Crete, Psiloritis(2480 m.).
They were the inventors of agriculture and curators using dance and herbs.
Kouriton House is the Seat of Ecomuseum of Agricultural Life of mountaneous Rethymno, Crete.

The foundation and operation of the Ecomuseum «Kouretia Odos» (odos: road) also aims at supporting the quieter kind of tourism (agro tourism – eco tourism – cultural tourism) based on agricultural life and agricultural produce as well as on the respect for the particular character of the villages, which participate in this institution. The ecomuseum of Agricultural life of the Mountainous Area of Rethymno constitutes an imaginary, thematic tour, which – referring to the name of Kouretia Odos – includes important sites and areas with homogenous elements and characteristics from ancient times up until today.
Educational Programs
Learning through the experiential interaction constitutes a major educational policy for the promotion of cultural development. Teaching processes in cultural result for social education, management for knowledge, participation, experimental approach and contact with the natural and cultural environment. Following this direction, we propose an experimental workshop and a practical application addressed to teachers and students of primary and secondary education on the theme of the renovation and reuse of an old country mansion in Tzanakiana. The site proposed is near Margarites, an ancient centre for ceramic art and the archaeological site of Eleftherna.
Education and educational programs and policy in general for the outer projection and use of the cultural legacy constitute the protection and a great way of modern cultural development. Cultural education is the way of life for the local citizen and provides him with means of control resulting his socialization and expansion of his quality of life through knowledge and interactivity with the natural and cultural environment.

Educational programs make facilitate the access and the initiation of the public into the cultural status. These steps are considered pilot interventions and establish the base for a long term development with respect considering the protection of the natural and cultural traditional legacy. Knowledge of the past starts with the familiar and enquiring way and proceed to approach the unknown. The basic educational programs that Cultural Organization “Kouriton House” implements are a revolutionary way in order to organize, develop and promotion of the local cultural arsenal. Based on the interactive way and on the lifetime education, suggest specific steps via the even more specific Role Model: One Traditional House of the folklore architecture which is bound to help and introduce children to atomic history, one traditional settlement that will conclude with the social traditional ancient life, the knowledge of the ceramic art in general from the ceramic ancient artefacts until the current local ceramic workshops.

EDUCATIONAL ACTIVITIES
From 2005 until now (2008) we successfully organized various educational activities with students and pupils of all educational degrees referring to agricultural tourism, local traditional ceramic art and knowledge of the folklore ethics.
I refer indicative at the educational progarammes of “Kallisto” that had to do with the environment and civilization :
• Forest ecosystems
• Rural areas with significance importance considering the variety of the living.
• Archaeological areas
• Natural monuments – paths of civilization.

In addition we organized conferences with various universities of Greece and abroad on the topic “The natural cultural environment and the resources of local history”.
Finally we have participated in international conferences referring to “Practices for recommendation of Oikomuseum in Tokyo” and we have also organized life-experience laboratories and workshops on the topic of “Connection with Time of the cultural legacy” (Minoan foods and tastes and ceramic workshops). Many domestic and foreign journalists have visited us including scientist, professors in order to learn about the historical magnitude of the area resulting in the promotion of the alternative ways of tourism.

The educational programs – Viomatika workshops and conferences organised considered:
• as a compendium of actions for the development of mountain Rethymnon.

• The original form of cultural communication aimed at celebrating cultural heritage

• As a management culture and environment with a view to sustainability

• A proposal and support a tourism in the hinterland

• As a strategy of maintaining social continuity in the field of Eco with which to defend the cultural identity of the region.

Πρόγραμμα Α’ Συνεδρίου

Δελτίο Τύπου – Πρόσκληση

ΔΗΜΟΣ ΓΕΡΟΠΟΤΑΜΟΥ
ΕΛΛΑΔΑ ΚΥΠΡΟΣ
ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

ΚΟΥΡΗΤΙΑ ΟΔΟΣ
ΟΙΚΟΜΟΥΣΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΖΩΗΣ ΟΡΕΙΝΗΣ ΡΕΘΥΜΝΗΣ

ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ ΠΙΛΟΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ 2006-2008
& ΠΑΡΑΠΛΕΥΡΕΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

Πέμπτη 9 έως Δευτέρα 13 Οκτωβρίου 2008
Αίθουσα Πολιτιστικών Εκδηλώσεων ΑΠΟΘΗΚΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
Μελιδόνι, Δήμου Γεροποτάμου

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Ο Δήμαρχος Γεροποτάμου και η Επιστημονική Επιτροπή του Οικομουσείου ΚΟΥΡΗΤΙΑ ΟΔΟΣ
έχουν την τιμή να σας προσκαλέσουν
στις εργασίες του Συνεδρίου του Προγράμματος
«Οικομουσείο Αγροτικής Ζωής Ορεινής Ρεθύμνης Κουρητία Οδός»
το οποίο θα λάβει χώρα από 9 μέχρι 13 Οκτωβρίου 2008
στην αίθουσα πολιτιστικών εκδηλώσεων του Δήμου Γεροποτάμου,
«Αποθήκη Πολιτισμού» στο Μελιδόνι Μυλοποτάμου στην Κρήτη.

Ευάγγελος Μαυρομάτης Δήμαρχος Γεροποτάμου
Αναστασία Δ. Φρυγανάκη Πρόεδρος Οργανωτικής Επιτροπής, Συντονίστρια

Βιβιάννα Α. Μεταλληνού Συντονίστρια του Προγράμματος

ΟΙΚΟΜΟΥΣΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΖΩΗΣ ΟΡΕΙΝΗΣ ΡΕΘΥΜΝΗΣ «ΚΟΥΡΗΤΙΑ ΟΔΟΣ»

Το μοναδικό φυσικό και πολιτιστικό τοπίο στις βορειοδυτικές υπώρειες του Ψηλορείτη αποτελεί την περιοχή ανάπτυξης του Οικομουσείου Αγροτικής Ζωής Ορεινής Ρεθύμνης
Η ΚΟΥΡΗΤΙΑ ΟΔΟΣ
Η έννοια του οικομουσείου είναι η πρόταση για τη δημιουργία ενός μόνιμου φορέα με τη μορφή πολιτιστικού εργαστηρίου ως κέντρου τεκμηρίωσης, έρευνας, διαμόρφωσης εκπαιδευτικών, επιμορφωτικών προγραμμάτων και επιστημονικών προτάσεων για την προώθηση μιας βιωματικής σχέσης με την πολιτιστική κληρονομιά σε συνδυασμό με δράσεις αειφόρου ανάπτυξης του τόπου.
Το οικομουσείο στοχεύει στη δημιουργία ενός συνόλου επισκέψιμων χώρων με την οργάνωση τοπικών δικτύων που θα εξασφαλίζουν τη διάχυση της γνώσης για την κατανόηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και την ανάδειξη της πολιτιστικής ταυτότητας των τόπων. Στο οικομουσείο οι άνθρωποι προσεγγίζονται μέσα στο φυσικό τους περιβάλλον όπως αυτό έχει διαμορφωθεί ιστορικά αποτελώντας έτσι τον καθρέπτη, τον οποίο προτείνουν στους επισκέπτες για να τους κατανοήσουν καλύτερα, σεβόμενοι την εργασία, τις συμπεριφορές, την ιδιωτικότητά τους.
Από τους κύριους στόχους της δημιουργίας του Οικομουσείου είναι να σχεδιασθεί και να λειτουργήσει ένας δυναμικός φορέας πολιτισμού στην περιοχή, ο οποίος θα φροντίζει, θα μεριμνά και θα διαχειρίζεται τα στοιχεία πολιτισμού της αγροτικής ζωής στην περιφέρειά του και θα τα συνδέει με δράσεις εκπαίδευσης, προβολής και τοπικής ανάπτυξης. Τέτοιες δράσεις διαμορφώνουν μια πρωτότυπη μορφή πολιτιστικής επικοινωνίας, με στόχο την ανάδειξη της συλλογικής μνήμης και την προώθηση ενός συστήματος αξιών για την αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής των πολιτών, τη βελτίωση της περιβαλλοντικής διαχείρισης με την εφαρμογή αειφορικών μορφών ανάπτυξης των τοπικών οικονομιών μαζί με την προώθηση της αναγνωρισιμότητας της κοινής πολιτιστικής κληρονομιάς στη λεκάνη της Μεσογείου.
Το οικομουσείο αποτελεί σημαντικό εργαλείο για τη διατήρηση της κοινωνικής συνέχειας στο δεδομένο χώρο, με το οποίο προασπίζεται η πολιτιστική ταυτότητα της περιοχής και προβάλλεται σ’ ένα ευρύ δίκτυο πολιτιστικών ανταλλαγών, με στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξης της ενδοχώρας. Οργανώνει με ορθολογικό τρόπο τα αποθέματα της πολιτιστικής κληρονομιάς και το δίκτυο των πολιτιστικών δομών που ήδη λειτουργούν, έχοντας ως βάση μια κοινή διαχειριστική αρχή εγκατεστημένη στο κέντρο ερμηνείας του χώρου.
Η ίδρυση και λειτουργία του ΟΙΚΟΜΟΥΣΕΙΟΥ της ΚΟΥΡΗΤΙΑΣ ΟΔΟΥ στοχεύει επιπλέον στην υποστήριξη ενός ήπιου τουρισμού (αγροτουρισμού-οικοτουρισμού), με βάση την αγροτική ζωή και την αγροτική παραγωγή και σεβασμό στον ιδιαίτερο χαρακτήρα των οικισμών που συμμετέχουν στο φορέα, με την κινητοποίηση των ίδιων των κατοίκων και δίνοντας την ευκαιρία σε όλους όσους έχουν την επιθυμία να κατανοήσουν τους τόπους όπου ζουν να το επιτύχουν, βιώνοντας επί τόπου, τις διαδικασίες που τους διαμόρφωσαν.

Η ΚΟΥΡΗΤΙΑ ΟΔΟΣ δομείται πάνω σε μια νοητή θεματική διαδρομή που ενώνει σημαντικούς τόπους και περιγράφει μια περιοχή με ομοιογενή στοιχεία και χαρακτηριστικά από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.

Είναι γεγονός!

Το blog του Οικομουσείου » Κουρητία Οδός » είναι πραγματικότητα.